1. Ösümlik keselleri düşünjesi
Ösümlik keseli, ösümligiň adaty fiziologiki funksiýalaryna çynlakaý täsir edýän hadysadyr we patogen organizmleriň yzygiderli gatyşmagy ýa-da daşky gurşawyň ýaramaz şertleri sebäpli fiziologiýada we daşky görnüşdäki näsazlyklary görkezýär, intensiwligi ösümligiň çydap biljek derejesinden ýokarydyr. Ösümligiň kadaly ýagdaýyndan gyşarmak keseliň ýüze çykmagydyr. Ösümlik keselleriniň ösümlik fiziologiki funksiýalaryna täsiri esasan aşakdaky ýedi tarapda öz beýanyny tapdy:
Suwuň we minerallaryň siňdirilmegi we kanallaşdyrylmagy: keseller ösümlik kök ulgamynyň suwuň we minerallaryň siňmegine päsgel berip biler, bu bolsa suwuň we ýokumly maddalaryň kadaly daşalmagyna täsir edip biler.
Fotosintez: keseller ösümlik ýapraklarynyň fotosintetiki netijeliligine täsir edip, fotosintetik önümleriň önümçiligini azaldyp biler.
Iýmitlendiriji geçirmek we daşamak: keseller ösümlikdäki ýokumly maddalaryň kadaly geçirilmegine we daşalmagyna päsgel berip biler.
Ösüş we ösüş depgini: keseller ösümlikleriň kadaly ösmegine we ösüş depginine päsgel berip biler.
Önümleri ýygnamak we saklamak (hasyl): keseller ösümligiň hasyllylygyny peseldip, ykdysady girdejä täsir edip biler.
Iýmit siňdiriş, gidroliz we önümleri gaýtadan ulanmak (hil): Keseller ösümlik önümleriniň hiline täsir edip, olary bazarda has gymmatly edip biler.
Dem alyş: keseller ösümlikleriň dem alşyny artdyryp, has köp organiki maddalary iýip biler.
2. Ösümlik keselleriniň görnüşleri
Dürli keselleri döredýän dürli etiologiki faktorlary bolan ösümlik keselleriniň köp görnüşi bar. Ösümlik kesellerini sebäbiň görnüşine görä invaziv we invaziv däl kesellere bölmek mümkin.
Fectokanç keseller
Çozýan keseller ösümlik-ösümlik aragatnaşygy, mör-möjekler we beýleki wektorlar arkaly ýokaşyp bilýän patogen mikroorganizmler sebäpli ýüze çykýar. Şeýle keseller aşakdakylary öz içine alýar:
Kömelek keselleri: pomidoryň çal galyndylary ýaly kömeleklerden döreýän keseller. Kömelek keselleri köplenç ösümlik dokumalarynda nekroz, çüýremek we çyglylyk bilen häsiýetlendirilýär.
Bakterial keseller: garpyz bakterial miwe mekany keseli ýaly bakteriýalardan döreýän keseller. Bakteriýa keselleri köplenç suwly tegmiller, çüýremek we iriň dökülmegi bilen häsiýetlendirilýär.
Nematod keselleri: pomidor kök düwün nematod keseli ýaly nematodlar sebäpli döreýän keseller. Nematod keselleri köplenç köklerdäki ösümlikler, ösümlik mör-möjekleri we ş.m. görnüşinde ýüze çykýar.
Wirus keselleri: pomidor sary ýaprakly egri wirus keseli ýaly wiruslar sebäpli döreýän keseller. Wirus keselleri köplenç ýaprak gülleri, mör-möjekler we ş.m. ýaly ýüze çykýar.
Parazit ösümlik keselleri: Dodder keseli ýaly parazit ösümliklerinden döreýän keseller. Parazit ösümlik keselleri köplenç parazit ösümliginiň kabul ediji zawodyň daşyny gurşap almagy we ýokumly maddalary siňdirmegi bilen häsiýetlendirilýär.
-Okanç däl keseller
Çozmaýan keseller daşky gurşawyň ýaramaz şertleri ýa-da ösümligiň özi bilen baglanyşykly problemalar sebäpli ýüze çykýar. Şeýle keseller aşakdakylary öz içine alýar:
Miras ýa-da fiziologiki keseller: ösümligiň genetiki faktorlaryndan ýa-da dogabitdi kemçiliklerinden döreýän keseller.
Fiziki faktorlaryň ýaramazlaşmagy sebäpli döreýän keseller: atmosferanyň ýokary ýa-da pes temperaturasy, ýel, ýagyş, ýyldyrym, doň we ş.m. ýaly fiziki faktorlardan döreýän keseller.
Himiki faktorlaryň ýaramazlaşmagy sebäpli döreýän keseller: dökün elementleriniň aşa köp ýa-da ýeterlik bolmazlygy, atmosferanyň we topragyň zäherli maddalar bilen hapalanmagy, pestisidleriň we himiki serişdeleriň nädogry ulanylmagy sebäpli döreýän keseller.
Bellikler
Fectokanç keseller: ýokançly patogen mikroorganizmler (kömelekler, bakteriýalar, wiruslar, nematodlar, parazit ösümlikleri we ş.m.) sebäpli döreýän keseller.
Ectokanç däl keseller: Daşky gurşawyň ýaramaz şertleri ýa-da ýokanç däl ösümligiň öz problemalary sebäpli döreýän keseller.
3. Ösümlik kesellerine diagnoz
Ösümlik keselleri ýüze çykandan soň, ilkinji etmeli zat, ösümlik kesellerinden döreýän ýitgileri azaltmak üçin degişli gözegçilik çärelerini teklip etmek üçin näsag ösümlige takyk baha bermekdir.
Diagnostiki amal
Ösümlik keselini anyklamagyň tertibi köplenç öz içine alýar:
Ösümlik keseliniň alamatlaryny tanamak we düşündirmek: Ösümlik tarapyndan görkezilen kesel alamatlaryny synlaň we ýazga alyň.
Keseliň taryhyny sorag etmek we degişli ýazgylary gözden geçirmek: ösümligiň kesel taryhyny we degişli maglumatlary öwrenmek.
Nusga almak we gözden geçirmek (mikroskopiýa we bölmek): Mikroskopiki gözden geçirmek we bölmek üçin näsag ösümlikleriň nusgalaryny ýygnaň.
Specificörite synaglary ýerine ýetiriň: Zerur bolanda himiki derňew ýa-da biologiki synaglar ýaly anyk synaglary ýerine ýetiriň.
Stepdimme-ädim ýok etmek arkaly netije çykaryň: keseliň sebäbini ädimme-ädim ýok etmek bilen kesgitläň.
Koç kanuny.
Invaziv keselleriň diagnozy we patogenleri kesgitlemek, aşakda beýan edilen Koç kanunyna laýyklykda barlanmalydyr:
Patogen mikroorganizmiň bolmagy köplenç näsag ösümlige ýoldaş bolýar.
Bu mikroorganizm arassa medeniýet almak üçin izolirlenen ýa-da emeli metbugatda izolirlenip we arassalanyp bilner.
Arassa medeniýet şol bir görnüşdäki sagdyn ösümlige sanjym edilýär we şol bir alamatlar bilen kesel ýüze çykýar.
Arassa medeniýet, sanjym bilen kesellän ösümlikden inokulýum ýaly häsiýetleri has uzaklaşdyrmak arkaly alynýar.
Bu dört basgançakly kesgitlemek prosesi amala aşyrylsa we berk subutnamalar alynsa, mikroorganizmiň patogenidigini tassyklap bolar.
Bellikler
Koçyň kanuny: German mikrobiology Koç tarapyndan teklip edilen patogenleri kesgitlemegiň dört ölçegi, mikroorganizmiň belli bir keseliň patogenidigini subut etmek üçin ulanylýar.
Ösümlik kesellerine gözegçilik strategiýasy
Ösümlik kesellerine gözegçilik etmek, adamyň gatyşmagy arkaly ösümlikleriň, patogenleriň we daşky gurşawyň arasyndaky baglanyşygy üýtgetmek, patogenleriň sanyny azaltmak, olaryň patogenligini gowşatmak, ösümlikleriň kesele garşy durnuklylygyny saklamak we gowulaşdyrmak, ekologiki gurşawy optimizirlemek maksadyna ýetmekdir. kesellere gözegçilik etmek.
Giňişleýin gözegçilik çäreleri
Toplumlaýyn gözegçilikde, oba hojalygyna gözegçilik etmegi esas hökmünde kabul etmelidiris we fitosanitar, kesele garşylygy ulanmak, biologiki gözegçilik, fiziki gözegçilik we himiki gözegçiligi wagt we ýeri boýunça dogry we hemmetaraplaýyn ulanmalydyrys we şol bir wagtyň özünde birnäçe zyýan berijini bejermeli. . Bu çäreler şulary öz içine alýar:
Fitosanitar: patogenleriň tohum, nahal we ş.m. bilen ýaýramagynyň öňüni almak.
Kesellere garşylyk ulanmak: kesele garşy görnüşleri saýlamak we öňe sürmek.
Biologiki gözegçilik: kesellere gözegçilik etmek üçin tebigy duşmanlary ýa-da peýdaly organizmleri ulanmak.
Fiziki gözegçilik: keseli temperaturany we çyglylygy kadalaşdyrmak ýaly fiziki usullar bilen dolandyryň.
Himiki gözegçilik: kesellere gözegçilik etmek üçin pestisidleri tygşytly ulanmak.
Bu gözegçilik çärelerini hemmetaraplaýyn ulanmak arkaly kesele epidemiýa sebäpli ösümlikleriň ýitgisini azaldyp, netijeli gözegçilik edip bolýar.
Bellikler
Fitosanitar: Ösümlik baýlyklaryny we oba hojalygynyň howpsuzlygyny goramagy maksat edinýän tohum, nahal we ş.m. bilen patogenleriň ýaýramagynyň öňüni alyş çäreleri.
Iş wagty: Iýun-28-2024
